BERAT GECENİZ MÜBAREK OLSUN
Öncelikle birçok kişinin karıştırdığı berat gecesi ile kadir gecesinin ne olduğunu bu gecede neler olduğunu anlatarak konuya açıklık getirelim. Kadir Gecesi, Peygamber Efendimize dünya semasından vahiy yolu ile 23 yılda parça parça indirilmeye başlandığı ilk gecedir.
Berat gecesi ise Kuran-ı Kerim in Levh-i Mahfûz dan dünya semasına toptan indirildiği gecedir. Yukardaki cümlede yer alan Levh-i Mahfûzu nedir önce onu açıklayalım.
Levh-i Mahfûz; Yüce Allah sonsuz ilmini buraya kaydeder. Kuran-ı Kerim ayetlerinde de belirtildiği gibi kâinatta meydana gelmiş ve gelecek bütün varlık ve olaylar bu kitapta yazılmıştır. Birçok âlim bu kitabı farklı açıklar. En çok kabul görenlerden;
Elmalı, Levh-i Mahfuzu yazıcı meleklerin ilahi ilmi kaydettikleri yer veya semavi kitapları oradan istinsah ederek Cebrail e sundukları bir makam olarak açıklar.
Fahreddin Razî ise Levh-i Mahfuzu kitap kavramı ile ilişkilendirerek iki farklı kitap anlayışı geliştirmiştir. Ona göre Allahın katında iki kitap vardır. Bunlardan ilki yaratmayla ilgili olup bunu melekler mahlûkat için yazarlar. Bu kitap, silme ve tespit etme yeridir. İkinci kitap ise Levh-i Mahfûzdur. Bu kitap, ulvi ve süfli âlemle ilgili bütün hallerin belirlendiği bir kitaptır.
Makdisî, Gazali, Kurtubî, İbn Kesîr gibi İslam âlimleri ise, Levh-i Mahfuzun Allah ile melekleri arasında bir vasıta olduğunu düşünür. Onlara göre Levh-i Mahfuz, yedinci kat göğün üstünde olup arşta ve İsrafil in gözleri önünde bulunur. İçinde bütün nesne ve olayların bilgisi ayrıntılı olarak yazılmıştır. Allah bir şeyi yaratmayı dilediği zaman bu, Levh-i Mahfûz aracılığıyla İsrafil e intikal eder ve gerçekleşmesi için Cibrile emir verilir.
Bu vesile ile Berat Gecesi İslam âlemi için en hayırlı gecelerden biridir. Zira bu gece amel defteri yazılır. Berat kelimesi; kurtulmak, beri olmak, aklanmak, temiz ve suçsuz çıkmak anlamlarındadır. Müminlerin bu gece günah yüklerinden kurtulup, ilâhî bağışa ermeleri umulduğu için, sözlük manasına uygun olarak Berat Gecesi denilmiştir.
Kurtuluş, af ve arınma anlamlarına gelen Berat, müslümanlara kulluk bilinci ve hesap verme şuuruyla; hata, suç ve yanlışlardan kaçınmayı, günahlardan arınmayı; affedilmenin yanında affedici olmayı da, bağışlanma isteğinin yanında bağışlayabilme şuurunu da kazandırır.
Berat gecesi, af ve mağfiret gecesi olmasının yanı sıra, mahlûkatın bir sene içindeki rızklarına, zengin veya fakir, aziz veya zelil olacaklarına, ihya veya imate edileceklerine ve ecellerine dair Allah tarafından meleklere malumat verileceği beyan olunan önemli bir gecedir
Peygamber efendimiz şöyle demiştir: Şaban ayının on beşinci gecesi olduğu zaman, gecesinde ibadete kalkın. Ve o gecenin gündüzünde oruç tutunuz. Çünkü Allah Teâlâ o gece güneş batınca fecir oluncaya kadar Benden mağfiret dileyen yok mu, onu mağfiret edeyim. Benden rızık isteyen yok mu, onu rızıklandırayım. Bir belâ ile müptelâ olan yok mu, ona kurtuluş vereyim diye buyurmuştur.
Yüce Allah, Duhan Suresinin ilk ayetlerinde şöyle buyurur: Apaçık kitaba yemin olsun ki, Biz Kuran ı mübarek bir gecede indirdik. Biz, gerçekten uyarıcıyız. O mübarek gecede, her hikmetli iş katımızdan bir emirle ayırt edilir. Ayette geçen, mübarek geceden maksat, bazı müfessirlere göre Berat gecesidir.
Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kuruluna göre bu gecede yapılacak ibadetler;
Hz. Peygamber (s.a.s.), bazı mübarek gün ve gecelerin değerlendirilmesini tavsiye etmiştir (Tirmizî, Savm, 39). Ancak bu gün ve gecelere ait özel bir namaz veya ibadet şeklinden bahsetmemiştir. Bu bağlamda mübarek gün ve geceleri, bağışlanma ve hayatımıza çekidüzen vermek için fırsat anı olarak görmemiz gerekmektedir. Dolayısıyla müminler kandil gecelerinde, hayatlarının gidişatını gözden geçirmeli; hata ve günahları için tövbe etmeli, dua ederek, Kuran-ı Kerim okuyup anlamaya çalışarak, kaza veya nafile namaz kılarak bu fırsatları değerlendirmelidirler.
Diğer görüşler de;
İmam Gazali, Berat Gecesinde yüz rekât (her rekatte Fatiha dan sonra on İhlas sûresi okunur) namaz kılınması hakkında bir rivayete yer vermektedir.
Bazı hadis âlimleri bu namazın sünnette yerinin olmadığını, böyle bir namazın Hicret ten 400 sene sonra Kudüs de kılınmış olduğunu söyler. Bu nedenle Şafii mezhebine göre ise, bu hadis rivayeti mevzu olduğu için namaz sahih değildir ve sevabı da yoktur.
Hanefi mezhebine göre, Şaban ayının on beşinci gecesinde namaz kılmaktan sevap alınabilir.
Özetle, eskiden beri birçok takva sahibi insanın ve âlimlerinin bu namazları kılması, bunun kılınmasında bir sakıncanın olmadığını gösterir. Bu gece gün ışıyana kadar gücünün yettiğince 2 rekâttan 100 rekâta kadar namaz kılıp, kuran okuyabilir, af ve rızk dileyebilirsiniz.
