GAZİANTEP'İN UYGARLIK TARİHİ
Güney Doğu Anadolu Bölgesi’nin en büyük şehri olan Gaziantep, ülkemizin en büyük şehirleri arasında ise 6. sıradadır. 15. Yüzyıl tarihçilerinden Aynî’nin verdiği bilgiye göre ‘Antep’ ismi suçlarından temizlenen anlamına gelen ‘Ayıntap’ sözcüğünden gelmektedir. Hititlerde ise ‘kralın arazisi’ anlamında kullanıldığı, Farsçada ise ‘güneş gibi parlayan şehir’ anlamlarında kullanıldığı alternatif görüşler arasındadır.
Akdeniz ve Güney Doğu Anadolu Bölgesi’nin kesiştiği bir noktada yer alan şehre tarihte ilk yerleşimlerin Paleolitik dönemde yapıldı düşünülmektedir. Prof. Dr. Enver Bostacı’nın 1940’larda Dülük köyü – Mertmenge çevresinde yaptığı incelemeler sonucunda, ilk insan yerleşimlerine kanıt olabilecek farklı aletlere ve izlere rastlanmıştır.
Tarihî İpek Yolu’nun geçtiği şehir M.Ö. 1800’lerde yaklaşık 600 yıl boyunca Hitit uygarlığının merkezi konumunda olmuştur. Zamanla şehre Kargamış krallığı, Urartular, Asurlar, Medler, Persler, Büyük İskender, Selokidler ve Kommagene Krallıklarının hâkim olduğu bilinmektedir. Büyük İskender’in Persleri Gaugamela ve Issos Savaşları (M.Ö. 332) ile mağlup etmesinin ardından, önce Roma (M.S. 395’e kadar), sonra da Bizans (636’ya kadar) bölgede egemenlik kurmuştur. Günümüzdeki Gaziantep şehri de bu dönemde inşa edilmiştir.
Hz. Muhammed’in vahiy kâtiplerinden Hz. Ökkeşiye’nin mezarının Gaziantep’in Nurdağı ilçesinin Durmuşlar Köyü’nde bulunması, şehre İslam tarihi açısından ayrı bir önem katmıştır. 639’da İslam ordularının Hz. Ömer liderliğinde Gaziantep ve Hatay istikametine gelişi ile birlikte bölge halkının İslamiyet kabul ettiği bilinmektedir.
Dandanakan Savaşı (1040) sonrasında Antep çevresinde Selçuklu Türklerinin fetihleri yoğunlaşmış, 1067 yılını müteakip onlarca Oğuz boyundan Türkmen aşireti bölgeye iskân ettirilmiştir. Böylece Antep çevresi tam anlamıyla bir Oğuz yurduna dönüştürülmüştür.
Osmanlı Devleti Dönemi’nde Gaziantep
Anadolu Selçuklu Devleti’nin Moğollara Kösedağ Savaşı’nda yenilmesinin ardından şehir Moğol istilası ile tarumar edilmiştir. 14. yüzyılda Dulkadiroğulları Beyliği’nin ve 15. yüzyılda Memluk Devleti’nin hâkimiyetine giren Gaziantep’e Mercidabık Savaşı (1516) sonunda Osmanlı Devleti (Yavuz Sultan Selim) hâkim olmuştur.
Gaziantep’in ticaret ağı ve sanayisinin özellikle 15. ve 16. yüzyıllarda oldukça hızlı bir şekilde geliştiği gözlenmiştir. Loncalar (esnaf), medreseler, köylüler ve aşiretler özveri ile çalışarak şehre zenginlik katmışlardır. Osmanlılar döneminde çok sayıda cami, medrese, han ve hamam yapılmış, kent aynı zamanda üretim, ticaret ve el sanatları yönünden de ilerlemiştir. 17. Yüzyılda Antep çevresini ziyaret eden Evliya Çelebi buradaki mahalle, hane, cami, medrese, han, hamam ve bedesten olduğundan bahsetmiştir.
Antep, 1818 yılına dek Maraş eyaletine bağlı bir sancak olarak idare edilmiş, bu tarihten sonra ise Halep Eyaleti’ne bağlanmıştır. Özellikle 19. yüzyılda şehrin kuraklık, veba salgını ve deprem gibi felaketlerle karşılaştığı biliniyor. Osmanlı’nın Kavalalı Mısır valisi Mehmet Ali Paşa’ya mağlup olmasının ardından şehir Kavalalı’nın oğlu İbrahim Paşa tarafından işgal edildiyse de, sonradan tekrar Osmanlı egemenliğine girmiştir. 1908’de Antep, Halep Sancağının merkezi olmuş, 5 yıl sonra da Kilis ve Halfeti bu sancağa bağlanmıştır.
Milli Mücadele Dönemi’nde Gaziantep
Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra, Osmanlı Devleti ile İngilizler arasında yapılan Mondros Ateşkesinin 7. maddesini bahane ederek 15 Ocak 1919’da Antep topraklarına giren İngilizler, Antep’i takriben bir yıl boyunca işgal etmişlerdi. Sonrasında duruma tepki gösteren Fransa ile İngiltere arasında bir yapılmış, bu kez de Antep’te, Fransız işgali başlamıştır. Fransızlar 11 ay içinde şehri dört kez kuşatmışlardır. Şehir Şahinbey, Şehit Kâmil, Yüzbaşı Kılıç Ali, Karayılan, Aslan Bey, Binbaşı Hamdi gibi kahramanların gayretleri ile düşmana karşı müthiş bir direniş göstermiştir.
1921’de Londra’da Türk Dışişleri temsilcileri ve Fransızların Antep ve Adana çevresinin Türklere verilmesi konusunda anlaşmaya varmaları sonucunda 25 Aralık 1921’de Fransızlar Antep’i boşaltmışlardır. Türkiye Büyük Millet Meclisi Antep şehrine, 8 Şubat 1921 tarihinde ve 93 numaralı yasayla ‘Gazilik’ unvanını vermiştir. Daha sonra 7 Şubat 2008’de çıkarılan 5734 sayılı kanunla Gaziantep'e ‘İstiklal Madalyası’ verilmiştir.
Gaziantep’in Doğal Güzellikleri
Tarihten günümüze dek, farklı uygarlıkların ve kültürlerin izlerini taşıyan Gaziantep'te ziyaret edilmesi gereken birbirinden güzel doğal mekân bulunuyor. Şehrin birçok yerinde bulunan bu doğal güzellikleri mobil durak uygulaması sayesinde dilediğiniz zaman ziyaret edebilirsiniz. Bunun için mobil durak uygulamasını akıllı telefonlarınıza yüklemeniz yeterli olacaktır. Ayrıca ucuz taksi fırsatı ile istediğiniz yeri gayet uygun ücretlerle gezebilmeniz mümkün. Gaziantep'te ziyaret edebileceğiniz doğal güzellikleri sizler için aşağıda listeledik.
Fırat Nehri
Gaziantep’e bağlı Nizip ilçesinde bulunan Fırat Nehri, turistleri ilgi gösterdiği doğal güzelliklerin başında geliyor. Mobil durak uygulamasından taksi ara / taksi çağır talimatı vererek maksimum yarım saat içerisinde Fırat Nehri’ne ulaşabilirsiniz.
Ön Asya’nın en uzun ırmağı olarak da bilinen Fırat Nehri, her sene binlerce turisti misafir etmektedir. Ücretsiz gezebileceğiniz nehrin çevresinde kamp yapabilir ya da değişik alanlarda fotoğraflar çekebilir, böylece fotoğraf koleksiyonlarınızı çeşitlendirebilirsiniz.
Alleben Göleti
Alleben Göleti, Şahinbey ilçesi sınırları içerisinde yer alıyor. Merkeze yaklaşık bir buçuk km uzaklıkta bulunan gölete Antep taksi ile günün her saatinde gidebilirsiniz. Ülkemizin balık tutulan güzel alalarından birisi olan Alleben Göleti’ne girişler ücretlidir. Gölet ayrıca mangal ve piknik yapılmasına müsait bir yerdedir. Doğa yürüyüşü, koşu ve balık tutma gibi çeşitli aktivitelerinizi bu doğal ortamda rahatça yapabilirsiniz.
Dülükbaba Ormanı
Ücretsiz olarak ziyaret edebileceğiniz Dülükbaba Ormanı şehrin merkezinde bulunuyor. Tertemiz havası ve doğal atmosferi ile bu orman mutlaka gezilmesi gereken bir yer. Koşu, yürüyüş, piknik ve mangal yapabileceğiniz Dülükbaba Ormanı’na en yakın taksi ile dilediğiniz zaman ulaşabilirsiniz.
Sof Dağı Yaylası
Sof Dağı Yaylası, Gaziantep'e bağlı Işıklı Köyü’nde yer alıyor. Merkeze yaklaşık 30 km uzakta bulunan yaylaya en yakın duraktan ya da en yakın taksi durağından kolaylıkla ulaşabilirsiniz. Sof Dağı Yaylası, her sene çeşitli kutlamalara ve etkinliklere sahne olmaktadır. Dik bir konumda bulunan yayla fotoğrafçıların, dağcıların ve koşu yapmayı sevenlerin ziyaret etmesi gereken bir yer.
